Shaken & stirred

Co niesie dzień

Ciągle pozostajemy wstrząśnięci i zmieszani po zwiedzeniu ekspozycji w toruńskim Centrum Sztuki Współczesnej.:

Nic dziwnego, że musieliśmy zażyć pociechy duchowej.:

Odsłuchane w samochodzie.:

Bohater Mankella działa bez fajerwerków. Jst solidny jak volvo, ale i jak volvo skuteczny.

Z reportaży Janusza Rolickiego wyjmuję ten, który dotyczy tzw. spotkań z ciekawym człowiekiem. Czytałem z tym większym zainteresowaniem, że sam bywałem i bywam w podobnych sytuacjach (choć nigdy w tak skrajnej!):

Spotkanie

Jestem jednym z wielu autorów sprowadzanych na spotkania z czytelnikami. Zapakowali mnie do samochodu w wojewódzkim mieście i jak delicje wiozą do miasta mniej niż powiatowego. Ludzie tam nie mają co robić, nudzą się – słyszę.
Na spotkanie przywożą nie tylko wielkich luminarzy, lecz także maluczkich dziennikarzy, pocieszam się i jadę, by zaprezentować im siebie jako atrakcję na późne popołudnie. Nie jestem sam w samochodzie. Ze mną jadą pani dyrektor ze szczebla powiatowego, pani instruktor z województwa i dziennikarz z gazety wojewódzkiej. Wspólnie moglibyśmy stworzyć trupę bigbitową, tymczasem tam, na estradzie, oni mają schować się w cień, natomiast ja będę za solistę. Zimno, współczuję im, oni pewnie mnie. Jest mroźny niedzielny wieczór i za oknami „nysy” czarno, dziennikarz bawi mnie rozmową.

– Ciekawy klub, ciekawi ludzie – zobaczycie – mówi głosem człowieka poważnego, świadomego wagi swych słów. Ciekawy, więc jadę nieco przerażony, chuchając trochę dla ocieplenia, a trochę i kurażu, w dłonie.
Miasteczko, do którego zdążamy, jest uśpione, ulice wymarłe – zbyt zimno – informuje usprawiedliwiająco dziennikarz. Przed domem, w którym mieści się klub, wita nas starsza pani w pelisie pokrytej z wierzchu samodziałową jodełką. Pelisa wykończona jest kołnierzem ciepłym z długim włosem. Na głowie witająca nas pani ma czapkę wełnianą, dzięki które można dokładnie zabezpieczyć uszy przed chłodem. – Proszę państwa, nikt nie przyszedł, sama jestem – mówi, zwracając się do pani dyrektor ze szczebla powiatowego.
Rozkłada przy tym szeroko ręce, jakby chciała nas wszystkich przytulić do serca i ukoić nasz spodziewany smutek.
– Nie przyszli, niemożliwe – odpowiada pani dyrektor, kierując na kierowniczkę złe spojrzenie, po czym zwraca się do mnie z ciepłym uśmiechem na twarzy: – Panie redaktorze, mamy jeszcze czas, zaczekamy, prawda?
Idziemy więc w stronę klubu; na przedzie pani dyrektor, ja z dziennikarzem za nią, za nami pani instruktor z województwa i kierowniczka klubu.
– Jak pani mogła tak źle przygotować spotkanie? – słyszę słowa reprymendy.
– Kiedy mówiłam, a dziś niedziela i zimno – dochodzą do mnie dyskretne szepty.
– Wiecie, towarzyszu redaktorze, że trochę obawiałem się tej publiczności, słabo wyrobiona – mówi dziennikarz z województwa.
– No, to proszę, niech się pan rozgości – zaprasza pani dyrektor ze szczebla, gdy jesteśmy już w klubowym pomieszczeniu. – Ciepło tu i przyjemnie – dodaje.
– No, i nie przyszli – mówi chichotliwym głosem kierowniczka. Ze zdenerwowania dostała wisielczego humoru.
Śmiech jej nie jest jednak swobodny.
– Pewnie źle pani rozpropagowała prelekcję – mówi instruktorka.
– Co też pani mówi – oburza się kierowniczka. – Wczoraj od samego rana malowałam te cholerne afisze, nie obrażając pana autora – zwraca się do poważnie wyglądającego dziennikarza z województwa.
– A w internacie, szkole, była pani? – pyta ją przybyła szefowa z województwa.
– A byłam, byłam i nie przyszli. I teraz sami siedzimy – mówi kierowniczka, chichocząc.
– No niechże pani coś zrobi wreszcie – wtrąca instruktorka.
– Kiedy ja nic nie jestem winna, a pani na mnie wciąż napada. Co miałam zrobić, wziąć ich za łby i sprowadzić?
Rozwiesiłam afisze i czekam, o! – i usiadła obrażona.
Zapanowała cisza. Pani dyrektor ze szczebla zerkała nienawistnym wzrokiem na kierowniczkę i od czasu do czasu wyrażała swe ubolewania instruktorce. Dziennikarz wpakował paluch w usta i usiłował nim dłubać w zębach. Ja rozglądałem się po sali wyszykowanej na to spotkanie. Światło było z lekka wygaszone, zaciemniające zasłony na oknach odgradzały nas od chłodu, było przyjemnie. Dwadzieścia stolików stojących pod ścianami było niewykorzystanych.
– No, i psiejuchy nie przychodzą – przerwała ciszę kierowniczka.
– Może by pani coś zrobiła – zaproponowała pani dyrektor ze szczebla.
– Niech pani pójdzie do internatu i sprowadzi młodzież – powiedział dziennikarz.
– Dobra myśl – poparła go instruktorka.
– Chętnie – odpowiedziała pokornie kierowniczka klubu, nieco bojąc się złych twarzy swych zwierzchniczek.
– Trzeba będzie ją zwolnić, nie nadaje się do tej pracy – powiedziała po jej wyjściu dyrektor ciężkim od nadmiaru odpowiedzialności głosem.
– Już dawno proponowałam – poparła pani instruktor.
– Śmieszna kobieta, praca polityczna jest chyba dla niej zbyt trudna – zgodził się dziennikarz.
W sali było ciepło, zdjęliśmy więc wierzchnie okrycia.
Dziennikarz był w czarnym garniturze z muszką, pani instruktor w sukni koktajlowej, pani dyrektor ze szczebla w czarnym kostiumie. Ja także na czarno. Rozmowa nie kleiła się.
– Szkoda, że nie ma adaptera – rozluźniająco zaczął dziennikarz. – Akurat tworzylibyśmy dwie pary do tańca.
– Nie w głowie nam taniec, proszę pana – niemal chórem powiedziały obie panie.
– Raz, dwa, trzy, moje szczęście – odpowiedział zadowolony z mimowolnego chóru pań dziennikarz.
– Żarty na bok, lecz co zrobimy ze sprawozdaniem? – instruktor wzruszyła ramionami.
– Niech się pani nie martwi, młodzież nas nie zawiedzie.
Niezastąpiona jest na takie okazje – powiedział niefrasobliwie dziennikarz, nie dostrzegając porozumiewawczych tików pani dyrektor ze szczebla, czynionych po to, by był delikatniejszy. Po czym, aby pokryć dziennikarski nietakt, pani dyrektor przekrzywiła filuternie głowę i uśmiechnęła się do mnie rozbrajająco.
– Nikogo nie ma, wszyscy się porozjeżdżali – przerwała chwilową ciszę, pojawiwszy się w drzwiach, pani kierowniczka.
– Nawet kierownika internatu nie mogłam znaleźć. W remizie jest zabawa, więc ci, co nie pojechali do domu, tańczą sobie.
– No tak – westchnęła rozluźniająco pani dyrektor. – To panią częściowo tłumaczy – dodała.
– Może byśmy tam poszli – wtrącił się szybko dziennikarz. –
Znam komendanta, zgodzi się na odczyt.
– Panie redaktorze, ależ pan żartobliwie nastrojony – przerwała mu instruktorka.
– Ja? – zdziwił się dziennikarz.
– Proszę państwa, ja bardzo przepraszam za to, co się stało, ale w końcu bywają większe nieszczęścia – wtrąciła niespodziewanie kierowniczka.

– Jakie? – spytała któraś z pań.
– Wojna. Pani nie wie, co za okupacji przeżyłam – powiedziała płaczliwie kierowniczka.
– Chi, chi, chi – zaśmiały się obie panie.
– Pewnie, że bywają większe – upierała się, lecz już pogodnie, kierowniczka, będąca kobietą o zmiennym usposobieniu.
Znów zapanowała cisza, nikt nie chciał podjąć rozmowy.
Wręczcie zwróciła się do mnie kierowniczka: – Panie autorze, lubi pan jabłka?
– Nie, dziękuję bardzo – wzbraniałem się nieśmiało.
– No, proszę – to mówiąc, otworzyła staromodną torebkę i wyjęła z niej wielką złotą renetę. – Proszę – położyła jabłko na dłoni. – Czyste jest – dodała uspokajająco. – Jak pan nie wierzy, to przy panu je przetrę. – to mówiąc, wyciągnęła zza rękawa chustkę do nosa i otarła nią jabłko dokładnie, tak jak potrafią to czynić tylko kobiety.
– Dziękuję – wzbraniałem się nadal wszystkimi siłami.
– A może pan weźmie? – zaproponowała dziennikarzowi kierowniczka. – Może panie? Nie, to nie – powiedziała w końcu ze złością. – Niemiła księdzu ofiara, chodź cielę do domu – i wrzuciła złotą renetę na jej poprzednie miejsce. Roześmiała się, śmialiśmy się wraz z nią.
Po chwili dziennikarz spojrzał na zegarek i rzekł głośno:
– Cóż dalej robimy z tak ładnie rozpoczętym wieczorem?
– Do następnego spotkania w powiecie mamy jeszcze dwie godziny czasu – rzekła instruktorka z województwa.
– Ale co ja zrobię ze sprawozdaniem – powiedziała z niepokojem w głosie dyrektor ze szczebla.
– Ostatecznie redaktor może swoje nam i w tej sali powiedzieć. Tu ciepło jest, krzesła wygodne, pomieszczenie niepełne, a zresztą i przy takim gremium odbywają się nawet wykłady akademickie, nie mówiąc o spotkaniach – rzekł dziennikarz.
– O tak, niech no pan nam opowie o swych przeżyciach – powiedziała przymilnie pani dyrektor.
Pieniądze za spotkanie dostałem, swoje trzeba opowiedzieć – uświadomiłem sobie z niechęcią.
– No, proszę, panie redaktorze – poparła panią dyrektor ze szczebla pani instruktorka z województwa.
– Jest nas czworo, można by jeszcze ściągnąć kierowcę, chyba nie poszedł gdzieś na piwo – zaproponował dziennikarz.
– O tak, niech pani kierowniczka będzie łaskawa poprosić pana kierowcę – powiedziała pani dyrektor, mnie przy okazji obdzielając pełnym serdeczności uśmiechem.
– Stara jestem, a mnie ganiają, ale emerytury trzeba się dosłużyć – wstając, odpowiedziała odważnie kierowniczka.
Po chwili wróciła, mówiąc: – Kiedy szofer nie chce przyjść.
Mówi, że mu tam dobrze i nie ruszy się.
– Niech więc pani mu powie, że to polecenie służbowe i że jest tu potrzebny – powiedziała instruktorka. – Albo nie, ja mu powiem to sama – dodała groźnie, wstając. Nie było jej trzy chyba minuty, wreszcie drzwi otworzyły się i na salę wszedł ziewający szofer, a za nim instruktorka. Szofer mrużył oczy, bo światła na zaczynającym się spotkaniu zostały specjalnie wzmocnione, po czym usiadł przy oddzielnym stoliku i spytał: – I co?
Pytanie pozostało bez odpowiedzi, mnie bowiem dopiero co sadowiono przy stole na tę okazję przygotowanym.
– A nie można by tak zwyczajnie, z tego miejsca, gdzie siedziałem? – spytałem.
– No nie, panie redaktorze, gdyby ktoś przyszedł, nie poznałby, że to spotkanie.
Zasiadłem przy stole w pustej sali, by zacząć prelekcję.

Wpatrywałem się w puste krzesła, akuratnie z wielkimpietyzmem ustawione wokół czystych stolików. Podłoga od częstego mycia świeciła się. Z sufitu zwisały lampiony pozostawione tu tydzień temu po przerwanej nagle mordobiciem zabawie, która stała się przyczyną zamknięcia klubu. Tak, sala sprawiała schludne, lecz nieco upiorne jak na odczyt wrażenie. Siedziałem tak, chwilę milcząc. Aż wreszcie kierowca przerwał ciszę, mówiąc:
– Niech no pan opowie swoje dwie ostatnio wydane książki.
– Kiedy nie piszę książek – odparłem.
– Nie szkodzi, niech pan opowie, a my się napijemy kawy – powiedział. Za ścianą już syczał ekspres, podawano kawę, nawet kierowca się rozchmurzył.
Gdy po jej wypiciu wstaliśmy, by ubrać się i udać na następne spotkanie, kierowniczka podeszła do mnie z kwiatami i powiedziała:
– Bardzo pana autora przepraszam za tak niedobre przygotowanie spotkania. Następnym razem będzie lepiej. A oto kwiaty od klubu, proszę je przyjąć.
– Dziękuję – odpowiedziałem, przerażony wizją taszczenia kwiatów do hotelu. Powiedziałem więc: – Proszę je pozostawić na swym biurku.
– Panie autorze – odparła ze złością – proszę je łaskawie wziąć, bo jak prezes, od którego z trudem dostałam na nie pieniądze, zobaczy je u mnie, to oszaleje. Oszaleje. Słyszy pan? – dodała groźnie.
Podziękowałem i tak upiększony udałem się na następne spotkanie, by rozchmurzać i zaciekawiać ludzi znudzonych późnym niedzielnym popołudniem.
Kultura, 1969

Polesie

Co niesie dzień

Las – zgodnie ze zwyczajem ludowym.:

Potem Toruń. Centrum Sztuki Współczesnej. Mnóstwo atrakcji, ale ta główna to wystawa Petera Greenawaya i Saskii Boddeke. Z reżyserem robiłem przed laty wywiad (w warszawskim Bristolu; wyjrzał prze okno i mówi: Jakie to dziwne, przecież to wszystko było zburzone…). Część ekspozycji to obszerny basen (wody na kilka centymetrów, można wypożyczyć gumowce albo chodzic po kładkach). W ciemności traci się równowagę, bo widz traci poczucie, gdzie jest góra, gdzie dół (wszystko podwójne, odbija sie w tafli). Nie jest to nasz pierwszy kontakt ze śmiałą sztuką współczesną, ale tu artyści naprawdę nas zaskoczyli.:

Aby dojść do siebie, musieliśmy w Toruniu zażyć nieco innej sztuki.:

Janusz Rolicki „Lepsi od Pana Boga. Reportaże z Polski Ludowej”

Z czytnika

Janusz Rolicki „Lepsi od Pana Boga. Reportaże z Polski Ludowej”:

Głównie reportaże wcieleniowe, w których się specjalizował. Mimo, że z lat 60., pozostają bardzo nowoczesne. Pomysłowe, dociekliwe, staranne.
Ze Wstępu: „Na życzenie redakcji zatrudniał się w kolejnych zakładach, pracował tam kilka, kilkanaście tygodni, a potem swoje doświadczenia szczegółowo opisywał w tekstach. Nikt przed nim niczego nie udawał. Jego bohaterowie traktują go jak swojaka, a nie jak pana redaktora z Warszawy, który przyjechał na jeden dzień z gospodarską wizytą i należy mu świat upiększyć. Na początku lat sześćdziesiątych opublikował dziesięć takich tekstów, ważnych, poruszających i głośnych. Zapewniły mu popularność i rozpoznawalność w świecie dziennikarskim, zanim jeszcze skończył trzydziestkę. Reportaże Rolickiego to prawda i szczerości. I niezwykłe świadectwo epoki. Jego teksty przebijają gładką fasadę gomułkowskiej propagandy, obnażając partyjniactwo, kolesiostwo, cwaniactwo, łapówkarstwo. To Polska sauté, bez pudru i ideologicznych upiększeń. Czysty PRL.”
Cytaty:

Noszę na windę płytki dachowe. Robota jest ciężka. Pot kapie z czoła. Na szczęście mój współpracownik, Bogdan, jest sympatycznym chłopcem. Wypytuję go, ile można zarobić i jaka jest praca. Bogdan odpowiada – znamy się zaledwie od czterech godzin – dobrze zarobić mógłbyś, jeślibyś znalazł kupca na materiały budowlane. – Pracując normalnie wyciągniesz, co najwyżej, dwa patyki – słyszę.

Czesiek już drugi raz bierze z budowy do siebie na wieś krzynę cementu. Podziwiam tego chłopaka. Bierze on bowiem jedną czwartą lub jedną trzecią worka cementu pod pachę i wiezie ten skarb do domu. Nie wstydzi się tego. Koledzy jadący z nim samochodem widocznie dają mu na to milczące przyzwolenie. Jeśli przez kilka dni powozi tak cement do chaty, to wkrótce będzie mógł podmurować stodółkę gospodarczym systemem.

18 sierpnia. Wożę taczkami beton. Dziś znowu do pracy nie przychodzi kilku robotników. Pytam operatora, dlaczego część z nich chodzi w kratkę. – A bo to im zależy na robocie? – mówi. – Mają domy, trochę ziemi, świnie, krowy, to im nie pilno do roboty. Tu sobie tylko dorabiają. Jak ich z roboty wyrzucą, to i tak nie stracą chleba. A w ogóle to mają lepiej niż my, bo żyjemy tylko z tego, co tu zarobimy.

Moi koledzy to chłopi z okolicznych powiatów. Przyjeżdżają tu do roboty ściągnięci mirażem pegeerowskich zarobków. Najczęściej do roboty kaptuje ich kierownik lub brygadzista. Zjawia się „starem” w którejś z przeludnionych wiosek i zaczyna namawiać. Obiecuje dużo pieniąchów. Zabiera każdego, kto tylko zechce jechać na dwa tygodnie do roboty. Bez tych ludzi gospodarstwo by splajtowało.

Jestem ceniony przez mych towarzyszy. Mam gazety. A wszystko przez te „kliny”. Drugiego śniadanka nie można ot, tak sobie, brać do roboty w garści, trzeba je owinąć. Papieru nie ma. Najlepiej więc w gazetę. Im większa gazeta, tym więcej z niej pożytku.

Po obiedzie wiążemy z Frankiem sadło, leżymy na łóżkach. – Wiesz co – mówi do mnie podniecony – głupie baby lały się dziś przy młocce. Najpierw se gadały, a potem jak jedna nie uchwyci drugiej za włosy, jak nie zacznie szarpać. Wydawało się, że wyrwie babie wszystkie kłaki. Pobiły się o chłopa z wioski. Mówię ci, te baby to het głupi naród.

– No, może coś da się zrobić – mówi Felek. – Oni, ci poprzedni likwidatorzy – jak wiem – dokonali tzw. likwidacji wstępnej, my natomiast wykonujemy ostateczne oszacowanie szkód. Co prawda, niestety – dodaje ze smutkiem – musimy opierać się na sporządzonych przez nich analizach, ale przecież będziemy brali pod uwagę również i obecny stan pola. Zachęta dobrze została zrozumiana, bo pan Grzdyl, marszcząc czarną szczecinę okalającą od ucha do ucha jego twarz, wtrąca: – Róbcie, panowie, tak, abym nie był stratny i abyście wy na swoje wyszli – z tymi słowami wsuwa na stół, ruchem podobnym do wyprowadzenia piłeczki pingpongowej, dwa zmięte banknoty stuzłotowe.

Tymczasem w drukach „obliczenie szkody w tytoniu“, już częściowo zapisanych, pojawiają się liczby wpisywane nie atramentem, jak każe instrukcja, ale ołówkiem. Jeszcze przed wyjściem w pole grupowa prosiła gospodarzy o ołówek miękki, broń Boże, nie kopiowy. Ołówek miękki, jak stwierdzę później, jest łatwościeralny. Z liczbą wpisaną takim ołówkiem można zrobić wszystko: zmienić ją, przeinaczyć, aby później móc manipulować nią, gdy przychodzi do obliczenia, tak aby wyszła suma dogodna dla likwidatora – i gospodarza, jeśli jest oczywiście mądry.

Bo konwojenci wypracowali system walki z tym cholernym bydlęcym obyczajem – jedzenia i trawienia. Dobrze np. jest świnię wygłodzić, a potem nakarmić piachem z cukrem, aby nie strawiła i nie zrzuciła wagi. Dobrze jest krowie dawać sól, aby przed rzeźnią piła nie 5–10 litrów, lecz 30 lub 40.

Pan wie, fucha fuchę żywi. Każdy chce żyć. Żeberka trzeba kupić, to nie takie proste. Zresztą ja mam fuchy, pan prace zlecone i koło się zamyka. Trzeba sobie radzić, zarobić na masło do chlebusia. No nie… – tu zrobił krótką pauzę. – Kosztować to będzie, pan rozumie, trzeba w porozumienie wchodzić. Inni zapobiegliwsi to, kochany, załatwili takie sprawy jeszcze wtedy, gdy dom był w budowie. Teraz to inna rzecz, ale można. Chociaż wie pan – tu zamyślił się – bywają i wpadki z tym przedwczesnym budowaniem. Niedaleko stąd budowaliśmy dom, jakaś kobieta zamówiła kafelki w łazience, odpalantowano jej, jak się patrzy, o potem okazało się, że pomyliła numery domów i kafelki w cudzym mieszkaniu zafundowała.

No, i nie przyszli – mówi chichotliwym głosem kierowniczka. Ze zdenerwowania dostała wisielczego humoru. Śmiech jej nie jest jednak swobodny. – Pewnie źle pani rozpropagowała prelekcję – mówi instruktorka. – Co też pani mówi – oburza się kierowniczka. – Wczoraj od samego rana malowałam te cholerne afisze, nie obrażając pana autora – zwraca się do poważnie wyglądającego dziennikarza z województwa. – A w internacie, szkole, była pani?

Ten reportaż to autoironiczna relacja z tak zwanego „Apo”. Skrót ten, oznaczający spotkania autorskie, popularny był wśród dziennikarzy, pisarzy i ludzi kultury zapraszanych na prelekcje. Rozszyfrowywano go wprost: A po ile? Spotkania te były formą dofinansowywania autorów niesprawiających kłopotów władzy. Każde województwo i powiat miało na nie przygotowane specjalne fundusze.

Pan Marian, wypłoszony hałasem sprawdzanego w pobliżu perkacza, zjawia się ponownie przy swej partnerce koło południa. Koszula jego jest już tylko miejscami biała. – Skąd ty wylazłeś, cholero – słyszy na powitanie. – Cicho, tylko nie „cholero” – odpowiada, czkając urażony pan Marian. Po czym przybliża się do pani Stefy i mając trudności z zachowaniem pozycji pionowej, pyta: – Jak, suko, handlujesz? Popatrz na sąsiadów, jak im idzie. – Pójdziesz, ty wypłoszu – odpowiada pani Stefa. – Niech no pan idzie i wstydu nie przynosi – wtrąca, wystawiając przez okno głowę sąsiadka. Pan Marian stoi przez chwilę z rozwianym włosem i niczym sumienie ulicy Dzikiej wodzi wzrokiem po tłumie. – Kiedy ona nie umie handlować tym piwkiem. Daj piwko – mówi i zdecydowanym ruchem sięga po skrzynkę. – Pójdziesz, ty synu. Wynocha. – Daj piwko – powtarza uparcie.

Pan na twarde czy na siusiu? – pyta spode łba patrzący mężczyzna wynajmujący ubikację. Zarost na twarzy i aż wargi krzywi z niechęci do stosowania tak wielkiej galanterii słownej.

Chłopaki piknikują. Wtedy kierownik chód ma nie zwyczajny, a nerwowy. – Panowie, wagony czekają, ruszcie się. – A ile pan dajesz? – pyta jakiś prymus. – No, jak – ile? – tyle co zawsze – 20 złotych od tony. – Tyle co zawsze, to idź se pan sam tyłkiem szorować po workach, a nas zostaw w spokoju. Dasz po 50 złotych – pójdziemy. Kierownik 50 złotych nie może dać. Więc chłopaki dalej piknikują. Gdy wypiknikują się tak do południa, a potem trochę zdrzemną i wymacają spód kieszeni, to wieczorem zazwyczaj ruszą się na rampę.

W barze tłok. Zeszło się chyba pół Warszawy na grzane z korzonkami. Stoliki zajęte. Każdy, stojąc, obgryzionym nożem kraje sztukę mięsa bądź schaboszczaka. Mój kumpel wyciąga z kieszeni pół literka owinięte w gazetę. Co odkorkuje i naleje do kufla, to zaraz chowa butlę za pazuchę. – Co dzisiaj będziesz robił? – pytam. – A bo ja wiem? Mamy trochę forsy, to się możemy najeść i napić – po czym stroskanym tonem dodaje – chyba się już stąd za dwa, trzy dni wyniosę, pójdę na inny dworzec. – To jak to, nie masz chaty? – A po co mi? Tak się przyzwyczaiłem.

O kontakty nie było trudno, walet waleta na kilometr rozpozna. Przy portierni, chociażby nie wiem jak był zasiedziały, kroki stawia niepewnie. Zawsze coś go tam w dołku gniecie. Dopiero na korytarzu z dala od służbowych oczu walet oddycha pełną piersią. Więc zrobił pretor wraz z kolegami małe waleciarskie państewko z rozbitków studenckich. On im ugadywał noclegi w pokojach, on wiedział, gdzie łóżko na dłużej jest wolne. Bo w akademiku każdy metr kwadratowy powierzchni jest zajęty. Ludzi więcej przybywa niż miejsc. Każde łóżko ma swego właściciela. Czasem taki właściciel złamie nogę, zachoruje; wielkie to dla niego nieszczęście, lecz szczęście dla waletów. Na takie łóżko można się wpakować bez strachu i spać, żyć po pańsku. Ludowej

„Panie zawiadowca, prosiłbym o rozpatrzenie sprawy, która jest dla nas wszystkich bardzo drażliwa i pilna. Teraz jest lato i odbywają się zabawy, a przeważnie chodzi o Radzymin. W dniu tym, kiedy jest zabawa w Radzyminie, to my jako obsługa naszych pociągów 1042 i 1044 jesteśmy bezsilni, zostajemy na pastwę chuliganów. Nie mamy pomocy ani od pasażerów, ani od milicji. Prosimy, ażeby można było dać pomoc, albo zlikwidować zabawy w Radzyminie.” – My wobec band jesteśmy bezsilni – tłumaczyli – i nie możemy przyjść z pomocą pasażerom.

Droga mamo nie wiem dlaczego nie dostaję od Ciebie listu, czy czasem nie napisałaś jakiegoś głupstwa i prokurator nie zatrzymał. Mamo wyślij mnie list Ekspres polecony przez który dasz mnie znać czy załatwiłaś mnie świadków do tego morderstwa na Grażynie oraz czy te dziewczyny co podałem ich adresy zmienią swe zeznania, że ja ich nie gwałciłem jeżeli mnie to załatwisz to znaczek przyklej na kopercie rogu na dole a jak nie to normalnie a będę wiedział co robić czy już zacząć jechać wariata czy nie. Proszę cię o prędki odpis. Mamo weź widzenie i przywieź mnie skarpetki i mydło i pastę i szczoteczkie pozdrawiam cię twój syn Andrzej.

Choćby taki pan Józef, co go wciąż cieciem zwą. Przed wojną miał pozycję społeczną. Bramę wolno mu było otwierać tylko w rękawiczkach. Po skończonym przyjęciu za zgrabne otwieranie drzwi, dygnięcie, zadzierżyste stuknięcie obcasami lub choćby przyłożenie ręki do daszka czapki i złotówka, a nawet piątka czasem mu wpadła, a dziś demokracja, awansując go na gospodarza domu, uczyniła mu krzywdę. Mało, że nikt już mu nie da takiej złotówki jak wtedy, gdy odziany był w liberię, to jeszcze do tego nie ma czym gospodarować. Jaki ze mnie gospodarz? – powtarza głosem smutnym i oczy mu się szklą od wielkiej boleściwości widocznej na obliczu. Więc gdy pan cieć stoi tak teraz na podwórku i pyta: – No czego, do cholery? – wiem, że to nie wrodzony brak taktu dyktuje mu takie maniery. Bo to nieprawda, że rewolucja zdeklasowała – jak przekonywał mnie nauczyciel historii – tylko panów z Londynu, lecz także, jak to teraz widzę, również pana Józefa.

The Doors

Co niesie dzień

Wymiana wszystkich drzwi w mieszkaniu. To jest dopiero operacja!:

Dlatego las dopiero o zmierzchu.:

W Szreniawie ogłoszenie na tablicy sołeckiej. Sam też bym chętnie wywiesił podobne.:

Sto metrów od mojej kamienicy zainstalował się nowy sklep. Co za ulga! Nareszcie nie będę musiał ganiać na drugi koniec miasta!.: